پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

محمدحسین نظری، خبرنگار:یکی از جنبه‌هایی که در ماه‌های گذشته درباره حوادث ۱۴۰۱ در گفتگو‌ها کمتر به آن پرداخته شده، سویه‌های دینی این حوادث بوده است. سوال این است که آیا پایگاه‌های دینی و دین به‌مثابه مرجع بیرونی نسبتی با این حوادث داشت و آیا از رفتارها، شعار‌ها و مواضع لیدر‌ها و کنشگران این حوادث می‌توان نکته‌ای در این باره استنتاج کرد؟ آیا حوادث اخیر به معنی گرایش عموم جامعه ایران به بی‌دینی است؟ برای پاسخ به این سوالات سراغ محسن صبوریان، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران و جبار رحمانی عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم. مشروح این نشست را در ادامه از نظر می‌گذرانید.

گفتگوی اخیر صورت گرفته با سعید حجاریان درباره آشوب‌ها، حاوی برخی کد‌های خاص است. برخی از رسانه‌ها از آن به روایت حقیقت با عینک امنیت نام برده اند و برخی هم فقط اقدام به انعکاس خبر کرده اند. حجاریان می‌گوید که با جنگ، تجزیه کشور، تحریم، ریختن خون برای هر آلترناتیوی، مرزبندی دارم. می‌گوید که در برابر تحریم هم مرزبندی دارم، زیرا به باور من تحریم در نهایت به ضرر مردم است و آن‌هایی که اهلش هستند در اوج تحریم هم بازی خود را پیش می‌برند. آخرالامر باید به خون ایرانی‌ها اشاره کنم؛ من حتماً با ریختن خون یک نفر به قیمت قدرت گرفتن یک آلترناتیو مخالفم.

سعید حجاریان در اعتراض به نحوه برخورد حاکمیت با معترضان جنبش مهسا گفت: در این اعتراضات همان‌طور که می‌دانید ابتدا مطالبه سبک زندگی مطرح بود، اما به‌تدریج سیاست تأثیر خود را بر آن گذاشت یعنی اکنون ما با اعتراضاتی چندوجهی مواجه هستیم. در آخر باید تحلیل روان‌شناختی‌ای هم از اعتراضات داشته باشیم که به‌نظر در آن دو عنصر «طردشدگی» و «تحقیر» واجد اهمیت است؛ عناصری که در یک بازه زمانی بلندمدت جامعه را عصبانی کرده است. حجاریان افزود: من در مجموع منطق مواجهه حاکمیت با معترضان را نمی‌پذیرم و معتقدم دستگاه تحلیلی‌شان معیوب است. او معتقد است: الان حاکمیت یک اشتباه جدیدتر مرتکب شده است. این‌بار اعتراض‌کنندگان را اساساً به‌رسمیت نمی‌شناسد و مدام نفت روی آتش می‌ریزد. گویا در ذهن‌شان این است باید حال یک مشت بچه‌پول‌دارِ پررو را بگیریم!

چندسال پیش در سفر به سیستان و بلوچستان در میان زنانی قرار گرفتم که تنها مطالبه‌شان از زندگی داشتن شناسنامه برای فرزندانشان بود. این زنان که در میانشان هر سن و سالی دیده می‌شد، به ازدواج مردان افغان در آمده بودند، مردانی که در قبال این ازدواج پولی نیز پرداخت کرده بودند.